Гісторыя
Лічыцца, што першаадкрывальнікам вострава з'яўлецца партугальскі мараплавец Жоан да Нова, які ўбачыў востраў у 1501 г. У 1503 г. ён быў паўторна адкрыты іншым партугальцам Афонсу дэ Альбукерке у дзень Ушэсця Гасподня, адкуль і ўзнікла яго назва. У 1701 г. востраў быў даследаваны Вільямам Дампірам. Хаця людзі рэдка высаджваліся на беразе, у XVIII ст. востраў Ушэсця з'яўляўся своеасаблівым месцам сустрэчы для пірацкіх і ваенных караблёў з розных краін.
У 1815 г., калі на востраў Святой Алены быў сасланы Напалеон I Банапарт, брытанскія ўлады палічылі мэтазгодным таксама стварыць ваенную базу на востраве Ўшэсця. 22 кастрычніка 1815 г. ён быў анэксаваны Вялікабрытаніяй. Першапачаткова ў спісах каралеўскіх ваенна-марскіх сіл востраў пазначаўся як каменны карабель "Ушэсце" з класіфікацыяй "ваенны шлюп меньшага класу". Востраў выкарыстоўваўся як база для забеспячэння брытанскіх караблёў, што патруліравалі ў Гвінейскім заліве.
У 1836 г. сюды наведваўся Ч. Дарвін.
У 1899 г. праз востраў прайшоў падводны кабель, які злучаў Вялікабрытанію з Паўднёвай Афрыкай.
У 1922 г. востраў Ушэсця быў фармальна далучаны да вострава Святой Алены. Такім чынам, тут усталёўвалася цывільнае кіраўніцтва.
Пад час ІІ Сусветнай вайны на востраве быў пабудаваны аэрапорт Вайдэвэйк, былі размешчаны амерыканскія ваенныя, якія абслугоўвалі бяспечныя пералёты ў Афрыку і Еўропу. У сувязі з падзеямі Халоднай вайны амерыканскія ваенныя ў 1956 г. вярнуліся зноў. У 1982 г. Вялікабрытанія выкарыстоўвала востраў для вядзення вайны з Аргентынай.
1 верасня 2009 г. пачала дзейнічаць новая Канстытуцыя, якая фармальна зраўнавала правы вострава Ўшэсця з востравам Святой Алены ў складзе брытанскай заморскай тэрыторыі Астравы Святой Алены, Ушэсця і Трыстан-да-Кунья.
Прырода
Геаграфія
Востраў Ушэсця значна аддалены ад буйных масіваў сушы - 1600 км ад узбярэжжа Афрыкі і 2250 км ад узбярэжжа Паўднёвай Амерыкі. Утвораны вулканічнай дзейнасцю каля 50 тыс. гадоў таму. Але ў перыяд пасля адкрыцця вывяржэнняў не назіралася.
Большае частка паверхні ўяўляе сабою застылыя вулканічныя конусы і лававыя струмені. Усяго налічваецца 44 малых і вялікіх кратэраў. Найвышэйшая кропка - пік Зялёнай (Грын) гары (859 м.). Берагі абрывістыя. На паўночным захадзе ў зал. Кларэнс размешчаны адзіны пляж Лонгбіч.
Сталых паверхневых вод няма. Дзякуючы дажджавым водам узімку ўтвараецца толькі так званы ручай Дампіра.
Флора
У мінулым востаў Ушэсця быў пакрыты аўтахтоннай расліннасцю. Аднак партугальцы выпусцілі на яго коз і іншых жывёлін, якія вынішчылі мясцовую флору. У кан. XVIII ст. востраў нагадваў пустыню. Захаваліся толькі нешматлікія папараці, багаткі, кававыя. "Знежывеласць гэтага месца пераўзыходзіць усе жахі Вогненнай Зямлі i вострава Вялікадня", - пісаў Джэймс Кук.
Пасля пачатку каланізацыі былі ўвезены расліны з іншых краін, у тым ліку кактусы, алоэ, бамбук, норфалкская хвоя і інш. У 2005 г. створаны нацыянальны парк "Грын Маўнт" на Зялёнай гары, дзе інтрадуцыраваныя расліны ствараюць адзіны на востраве лясны масіў.
Фаўна
Даследаванні навукоўцаў паказалі, што востраў Ўшэсця раней насялялі вымерлыя да нашага часу віды пінгвінаў і альбатросаў. Не вядома, ці звязана іх знікненне са з'яўленнем чалавека. Ужо ў ХІХ ст. з-за здзічэлых катоў знік аўтахтонны від драчоў.
Берагі вострава да сёй пары прыцягваюць мноства зялёных чарапах, а таксама марскіх птушак, у тым ліку олушаў, крачак, фаэтонаў (птушак-боцманаў), фрэгатаў і г. д. Да сяр. ХХ ст. мяса чарапах і яйкі птушак, асабліва крачак, складалі асноўную частку ежы пасяленцаў. Добра захаваліся мясцовыя сухапутныя крабы, на якіх у мінулым палявалі з дробнакалібернымі стрэльбамі.
Аднак большасць жывёлін была інтрадуцыравана, у тым ліку вераб'і, кенары, цацаркі, яшчаркі, хатнія жывёлы. У розныя часы на востраве жылі здзічэлыя козы, каровы, авечкі, каты, сабакі, але ўжо ў XIX - пач. XX стст. яны былі практычна вынішчаныя. Разам з чалавекам на востраў патрапілі прусакі, мышы і пацукі. Дробныя мышы звычайна насяляюць лававыя палі. Ч. Дарвін апісаў два віды мясцовых пацукоў - чорных, якія жывуць на ўсёй тэрыторыі вострава, і дробных карычневых, што селяцца каля чалавека. Ён лічыў, што продкамі абодвух відаў былі еўрапейскія пацукі, але іх воблік змяніўся з-за прыстасаванасці да розных умоў, якія маюцца на востраве.
Не ўсе інтрадуцыраваныя віды прыжыліся аднолькава добра. Так, увезеныя сюды гракі пакінулі востраў Ушэсця пасля першай жа яйкакладкі.
Эканоміка
Аснова эканомікі - абслугоўванне камунікацый, метэаралагічнай станцыі і ваенных частак ЗША i Вялікабрытаніі. Пэўны прыбытак складае выпуск паштовых марак.
З 1976 г. на востраве карыстаюцца фунтам Святой Алены.
Кіраванне
Востраў Ушэсця уваходзіць у склад брытанскай заморскай тэрыторыі Астравы Святой Алены, Ушэсця і Трыстан-да-Кунья у якасці адной з яго трох раўнапраўных адміністрацыйных частак. Згодна канстытуцыі, прынятай 1 верасня 2009 г., губернатар Святой Алены з'яўляецца прадстаўніком брытанскай манархіі. На востраве ён прадстаўлены адміністратарам. Заканадаўчая ўлада належыць Савету Ўшэсця, які існуе з 2002 г. і складаецца з 5 усеагульна абраных чальцоў.
Палітычных партый і арганізацый няма.
Спасылкі
- Афіцыйны сайт
- Cook J. Captain Cook's Voyages of Discovery. - Cook, James. A Voyage Towards the South Pole and Round the World: Performed in His Majesty’s Ships the Resolution and Adventure, in the Years 1772, 1773, 1774 and 1775. 1st ed. 2 vols. London, 1777
- Charles Darwin, The Voyage of the Beagle, Chapter 21 - Mauritius to England
- Сучаснае наведванне вострава
